به گزارش روابط عمومی حوزه هنری مازندران، سید احمد شفیعی مازندرانی خوشنویس پیشکسوت و استاد رشته های نستعلیق، شکسته، نسخ و ثلث طی گفتگویی با گروه هنر و رسانه حوزه هنری که در آستانه هفته هنر انقلاب صورت گرفت، از قداست هنر و تاثیرات آن بر جامعه گفت.
باسلام. لطفا پس از معرفی اجمالی خود، بفرمایید خوشنویسی را از چه سالی شروع کردید و از محضر کدام یک از اساتید بهره بردید؟
سلام. سید احمد شفیعی مازندرانی هستم. در سال ۱۳۳۸ در یک خانواده مذهبی متولد شدم. در همین حوزه علمیه مصطفی خان ساری که در خیابان انقلاب قرار دارد خدمت آیت الله شفیعی والد محترم درس حوزوی خواندم از آنجایی که که سرمشق خوشنویسی می‌گرفتند، انگیزه های اول برای ورودم به عرصه هنر را ایشان رقم زد، این استعداد بالقوه در خاندان ما وجود داشت، سپس برای ادامه تحصیل به مشهد رفتم تا دوره متوسطه و خوش خدمت آقای موسوی و ادامه خط را در قم به فعلیت رساندم.
در سال ۱۳۵۸ رسما وارد انجمن خوشنویسان و در سال ۶۲ موفق به کسب رتبه ممتاز در خط شدم. کار حرفه‌ای خودم را با شرکت در کلاس‌های فوق ممتاز نزد استادان امیرخانی، شیرازی، غلامی و کابلی در حوزه خط نستعلیق و فراگیری خط شکسته آغاز کردم( و تمرکزم بر این دو رشته بود) گرچه خط ثلث و نسخ را هم بیشتر به شکل خود آموخته و گاه در مراوده با استاد بنی رضی آموختم.
به نظر شما نقش و کارکرد هنر (به‌خصوص خوشنویسی) در جامعه چیست؟
خدا زیباست و زیبایی‌ها را دوست دارد، نظام آفرینش نیز بر اساس هنر خلق شده است، خداوند در قرآن کریم می‌فرماید که تمام موجوداتی که خلق کرده‌ام در زوایای این مخلوقات دقت و ظرافت (هنر) به خرج رفت، خلقت انسان نمونه بارزی از هنر است چرا که خداوند از روح خودشان در کالبد انسان دمیده است.
همان‌طوری که می‌دانید یک هنرمند گرچه نیاز به یک سری ابزار دارد ولی برای قیمت‌گذاری روی اثرش هر کسی یک قیمت می‌گذارد چرا که با روح پاک و حال خوش اثرش را خلق کرده، انسان هم اگر ارزش پیدا کرده است به علت دمیده شدن روح خدا در وجود اوست.
خداوند تمام زیبایی وهنرهایی که در ذاتش بود به صورت صفات در انسان دمید، همچون هنر خوشنویسی. روایتی داریم که اگر هنرمندی " بسم الله الرحمن الرحیم" را با خطی خوش بنویسد بهشت بر او واجب می‌شود.
امیرالمومنان علی (ع) نیز در نهج البلاغه می‌فرماید؛ خط نیکو زیبایی و زینت یک مرد است، بحث هنر خوشنویسی در تمام جهان رونق دارد، یکی از بزرگترین جلوه های هنر خوشنویسی سرفصل‌های خطاطی در کشورهای مسلمان ( در کتیبه ها و...) و در بین شیعیان می‌توان در تحریر نام ائمه اطهار(ع) مشاهده کرد.
از نظر شما جریان هنر خوشنویسی پس از پیروزی انقلاب در کشور چه تغییری کرد؟
بعد از پیروزی انقلاب به هنر خوشنویسی اهمیت بیشتری داده شد تا جایی که تعداد خوشنویسان از نظر فیزیکی و عیار خط افزایش پیدا کرد و تعداد اساتید نیز افزایش پیدا کرد. و همچنین برنامه های مرتبط با آن، نمایشگاه ها، جشنواره ها و... که این هنر جلوه خودش را نشان داد.
نقش تربیتی هنر (و خوشنویسی) بر هنرآموز به چه نحوی است؟
استادی که به‌صورت فیزیکی سرمشق می‌دهد در حال آموزش خط (که بر محور هندسه قرار دارد) است و در کنارش با روح انسان سروکار دارد، کار فقط در حد فیزیکی نیست. رفتار، منش و گفتارش را منتقل کرده و این نسل به نسل در بین هنرجویان گسترده می‌شود. و البته سخت کوشی هنرجو در شکل گیری ابعاد تازه ای از روحیات و رشد صفات وی اثرگذار است. بهتر ز کسب علم در آفاق کار نیست/ نیکوتر از نوشتن خط یادگار نیست
نقش این هنر بر جامعه و مردم به چگونه است؟
وقتی درمقام هنرمند، همه چیز را زیبا ببینیم اثرش بر جامعه هم مشخص خواهد شد، اثرات هنر همان تاثیرات روح خداست که به جامعه القا می‌شود، مردم هنرمندان را دوست دارند چون هنرمندان همه چیز را زیبا می‌بیند. ضمنا همانطور که می‌گویند تمام موجودات در حال ذکر خدا هستند و همه آمدند که در خدمت ما باشند، هنرمندان نیز به این شانیت رسیدند که هنر نیز باید در اختیار بندگان دیگر باشد، باید خودمان را به این مقام برسانیم.
به‌عنوان یک مدرس و استاد توصیه شما به جوانان و علاقه‌مندان این عرصه چیست؟
تمام استعدادها در وجود همه ما قرار دارد فقط کافیست آن را به فعلیت برسانیم، کسانی که رشته خوشنویسی را انتخاب میکنند کمی صبور باشند، علاوه بر کاغذ و قلم و مرکب با صبر آثاری خلق میکنند که طالبان و خواهان زیادی پیدا می‌کند همچون آثار استاد امیرخوانی که در جای جای ایران و بلکه جهان یافت می‌شود، در کنارش جوانان باید خوب به گفته‌های اساتید توجه کنند.
مازندران در حوزه خوشنویسی چه جایگاهی داشته و الان به کجا رسیده است؟
در میان استان‌ها، مازندران نه تنها در هنرخوشنویسی بلکه در تمامی حوزه‌ها حرفی برای گفتن داشت، دارد و خواهد داشت، قبل از پیروزی انقلاب هنر خوشنویسی خیلی ظهور نداشت در حد وجود یک انجمن خوشنویسان در بابل و ساری بود در شهرهای دیگر نمود چندانی نداشت ( گرچه اساتید خوبی داشتیم ). پس از انقلاب در شهرها انجمن خوشنویسان تشکیل شد، اقداماتی برای برگزاری کلاس‌ها صورت گرفت، برگزاری نمایشگاه خوشنویسی در همه شهرها آغاز شد.
ما بهترین نسخ‌نویسان را در استان داشتیم همچون زین العابدین اسماعیلی، در خط نستعلیق عباس نوری یکی از بهترین خوشنویسان و چلیپا نویسان بوده، در خط شکسته هم بزرگانی را داشتیم، بعد از پیروزی انقلاب استان مازندران حرف زیادی در حوزه نستعلیق برای گفتن داشته و دارد.
سالگرد شهادت سید مرتضی آوینی و هفته هنر انقلاب فرصتی برای بررسی و تمرکز بر جریان هنر متعهد است، از این گذار شما نقش مراکز و نهادها را در حمایت از هنرمندان چگونه می‌بینید؟
من حدود ۱۴ سال در ساری اقامت دارم و ارتباط و تعامل زیادی با حوزه هنری داشتم. از نمایشگاه و برنامه و ... مسئولان باید بیایند در بازی ما شرکت کنند و در کنار هنرمندان باشند. سالها پیش در کسوت مسئول انجمن خوشنویسان ساری برنامه خوبی برگزار کردیم. مدعوین به جز مسئولین همه آمدند. هنرمند متواضع و بزرگ است، شخصیت ویژه ای دارد. اما گاهی برخی از همین عزیزان قدرت خرید یک برگ کاغذ را هم ندارند و این حمایت میخواهد. ما در جای خاصی از تاریخ ایستاده ایم، جامعه نیز به کمک هنرمندان نیاز دارد. آنهم هنرمندی که خود را به اخلاق و آداب متعهد می داند و مدام تلاش می کند و وقت می گذارد تا در همین مسیر حرکت کند و جامعه را نیز به این راه بخواند.
به‌عنوان یک استاد هنری چه پیشنهادی برای مسئولان دارید؟
مسئولان هزینه‌های بالایی صرف راه سازی و سدسازی و ... میکنند. چه می‌شود مقداری به هنر برسند؟ هنر جاویدان است و ماندگاری دارد، هنرمندان بزرگ رفتند ولی آثارشان هست گویی زنده هستند، حوزه هنری طی سالها کمک شایانی داشته است اما هنرمندان به هیچ جا وصل نیستند و همه باید پای کار باشند. ما می‌توانیم با ورود نهادهای مختلف با برگزاری نمایشگاه های بزرگ، احداث موزه و گالری (با جمع آوری آثار خطی خوب قدما ) به رونق گردشگری، فرهنگ سازی، بازار هنر و ... کمک کنیم.
ای که قلمت چو ناوک مژگان است/ حقا که درآن نیشتر بران است
هم سید و هم شفیعی و هم احمد/ الحق که تبارت همه از خوبان است
