آقای صالحی در ابتدای نشست به اهمیت زبان فارسی در قدرت نرم ایران پرداخت و بیان داشت: جوزف نای بهدرستی گفته بود که زبان فارسی، محور قدرت نرم ایران است؛ قدرت نرمی که نه به واسطۀ جمهوری اسلامی، بلکه طی دوهزار سال گذشته وجود داشته است؛ زبان فارسی یک امپراتوری زبانی را در طول راه ابریشم ایجاد کرده بود که در آن زبان فارسی یک زبان «تعاملی» محسوب میشد، نه یک زبان «تهاجمی» مانند زبان انگلیسی.
ایشان در ادامه به اهتمام برخی کشورها از جمله فرانسه، آلمان، ترکیه و قطر به ترویج زبان خود اشاره کرد و نمونههایی برای آن برشمرد. سپس در خصوص ظرفیتهای دیپلماسی زبان فارسی افزود: سالانه حدود ۴۰ تا ۵۰ هزار دانشجو از کل دنیا برای تحصیل به ایران میآیند که با وجود دانشگاههای مجازی این رقم بسیار بیشتر است. این ظرفیت بالقوه بسیار مناسبی است که میتوان با بهرهگیری از این دانشجویان و با حمایت از آنها، زبان فارسی را در کشورهای منطقه گسترش دهیم. با سیاستگذاری صحیح، زبان فارسی میتواند محور فرهنگی تعداد قابلتوجهی از کشورهای منطقه واقع شود که با آنها سابقه مشترک فرهنگی و تاریخی داریم.
وی افزود: در هندوستان طی چند سال گذشته، زبان فارسی به عنوان یکی از زبانهای مدارس این کشور به رسمیت شناخته شده است. در حال حاضر نیز زبان فارسی به عنوان زبان میانجی میان مسلمانان شبهقاره محسوب بوده و دانستن فارسی یک فضل و برتری در بین نخبگان و اندیشمندان (حتی غیرشیعیان) به شمار میآید. از طرفی در دانشگاههای ترکیه نیز زبان فارسی به عنوان زبان دوم پذیرفته شده است. در این کشور ۵۰۰ هزار نسخه خطی زبان فارسی وجود دارد و دربار عثمانی ۳۰ هزار شاعر پارسیزبان داشته است.
در ادامه مهدی صالحی، دبیر انجمن ویرایش و درستنویسی در پاسخ به این سؤال که «باتوجه به اینکه زبان به عنوان موجود زنده از گذشته تا کنون دچار تغییر و تحول شده است؛ آیا در مضمون نیکوکاری هم دچار یک سیر گردشی هستیم؟» بیان کرد: ابتدا مقدمهای بگویم؛ اینکه معتقدم هنر خودش یکجور نیکوکاری است. زیرا هنرمند آدمی است که شاید با یک مرارت یا زحمتی به یک فناوری نرم و تکنیک و توانمندیای دست پیدا میکند و سعی میکند چیزی را به مردم نشان دهد که در حالت عادی دیده یا به آن توجه نمیشود. خود این فرایند، یک فرایند نیکوکارانه است. ذات هنر، ذات نیکوکارانه است. اگر به این توجه کنیم، فضا برایمان شفافتر میشود. بالتبع ادبیات هم دارد انسانها را از جایگاهی که هستند بلند میکند و به جایگاه دیگری میبرد. هنرمند دارد ذوقآفرینی میکند و نشان دادن یک امر لطیف به افراد دیگر هم نیکوکارانه است.
صالحی افزود: معتقدم کسانی مثل فردوسی و حافظ، خیر ماندگار تولید کردهاند. هزار سال است که یک تمدن دارد خودش را به کتاب فردوسی منتسب میکند؛ یعنی عملاً ما از یک متن وارد یک جامعهسازی میشویم. ادبیات دارد این کار را میکند؛ خیر ماندگاری را تولید میکند و حداقل اثرش انسانسازی است. اگر رشد کند یعنی جامعه این خیر را بفهمد، به آن احترام بگذارد، توسعهاش دهد و مطالبه کند جامعهای تولید میشود که هنرمند نقش محوری، اصلاحگری و رشددهی دارد. ممکن است دوستان بگویند که این حرفها برای قدیم است و الان در دنیای جدید این حرفها مطرح نیست؛ اتفاقاً در دنیای جدید این حرفها وجود دارد. کاری که از نظر تربیت اجتماعی دارند در دنیا جلو میبرند این است که مردم را کتابخوانِ منتقد کنیم. در اروپا، این یک محور است که اگر مسالهای در جامعه پیدا شد، ساختارهای اجتماعیمان را تغییر ندهیم؛ بلکه باید مفاهیم ادبیمان را متناسبسازی کنیم.